КИТОБ-САРЧАШМАИ ДОНИШУ МАЪРИФАТИ ИНСОН

“Имрӯз нақш ва мақоми китоб ҳамчун манъбаи муҳими дониш ва таҳқиқи масоили гуногуни таъриху сиёсат, иқтисоду маънавиёт ва маорифу фарҳанги ҳалқамон беш аз беш меафзояд”

                                                                                                                                                         Эмомалӣ Раҳмон

 

Имрӯз яке аз масъалаҳои муҳими ҷомеа баланд бардоштани сатҳи маърифатнокии шаҳрвандон мебошад.

Сол то сол таваҷуҳи давлату Ҳукумати ҷумҳурӣ ба хусус Пешвои маърифатпарвари кишвар, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бештар гардида, дар ин самт тадбирҳои зиёд роҳандози карда мешаванд.

Раванди таърихи худи шаҳодат медиҳанд, ки ҳар давлатеро, ки миллаташ сатҳи баланди маърифатро дастрасӣ дорад, ин давлат ва ин миллат ҳамеша комёб аст. Дар ин кишвар ҳаёти сиёсӣ иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангӣ бо тадриҷ боло мераванд.

Дар солҳои пасошуъравӣ аҳли ҷомеа ба хусус хонандагону донишҷӯён аз мутолиа дур монда, ба китобу китобхони хеле кам таваҷҷуҳ доштанд. Ин мушкилот аҳли ҷомеа, хусусан зиёиёну равшанфикронро ба ташвиш оварда буд. Дар ҳақиқат ин яке аз маъалаҳои муҳим ва дар марҳилаи нав барои ҷомеа хеле зарур буд. Чунки маҳз тавассути мутолиа, рӯй овардан ба китоб, инсон хештаншиносу соҳиб маърифат гардида, дар зиндагӣ сайъ мекунад, ки аз пайи корҳои нек бошад ва дар ободии ҷомеа  нақш гузорад.

Оре, мутолиа инсонро ба роҳи рост ҳидоят карда, ӯро аз корҳои бад ва амалҳои номатлуб ҳифз мекунад.

Хушбахтона бо шарофати соҳибистиқлолӣ, сиёсати хирадмандонаю маърифатпарваронаи Пешвои муаззами миллат, ба масъалаи мазкур аз нигоҳи ҷадид муносибат карда мешавад.

Бояд гуфт, ки Пешвои муаззами миллат, аз рӯзҳои аввали соҳибистиқлоли ба масъалаи баланд бардоштани сатҳи маърифати шаҳрвандон таваҷҷуҳи хоса зоҳир менамоянд.

Пешвои миллат, зимни суханрониҳои хеш борҳо таъкид кардаанд, ки агар мо хоҳем, ки давлати устувор, иқтисодӣ рушдёфта, сатҳи зиндагии шоиста барои мардуми кишвар муҳаё кунем, моро зарур аст, ки наврасону ҷавонон, дар маҷмӯъ аҳли ҷомеаро ба китоб ва китобхони ҷалб намоем.

Чунки, танҳо саводу дониши мо метавонад, моро аз ҳама таъсироти манфӣ ҳифз карда бошад. Имрӯз зарур аст, ки мо фарзандони худро аз зинаҳои аввали таҳсилот (таҳсилоти томактаби) ба китобу савод ҷалб кунем. Мо бояд аз тамоми роҳу усулҳо истифода карда дар насли наврасу ҷавон завқи китобхони ва мутолиаро бедор ва рушд диҳем.

Дар ҳақиқат китоб ва китобхони омили муҳим дар ташаккули шахсият мебошад. Чунки маҳз тавасути мутолиа, ҳар фард метавонад роҳи дурусти зиндагиро интихоб намуда, бо василаи донишҳои худ фарқи байни амалҳои нек ва бадро муайян созад.

Агар мо хоҳем, ки насли наврас ва ҷавон ба китобу мутолиа бештар завқ пайдо кунанд бояд омилҳои зеринро ба эътибор бигирем.

Яке аз омилҳои асоси дар бедор кардани завқи кӯдакон ба китобхонӣ – ин оила мебошад. Чунки падару модар аввалин шахсиятҳое мебошанд, ки дар кӯдак эҳсоси дуст доштан ва рӯй овардан ба китобро асос мегузоранд.

Аз дигар тараф наврасон ба волидон эътимод доранд ва ҳар роҳеро, ки онҳо тавсия диҳанд, кӯдакон ҳамонро интихоб мекунанд.

Омили дуюм ин муассисаи таълимӣ (мактаб) мебошад. Хонандагон ё ин ки донишҷӯён дар муассисаҳои таълимӣ тавассути роҳнамоии омӯзгорон, китобдор ба китобу мутолиа роҳнамои мешаванд. Бояд гуфт, ки дар ин самт масъулияти омӯзгор – роҳбари синф ё гурӯҳ хеле муҳим аст. Чунки маҳз роҳу усули сафарбарии омӯзгорон дар такмили ҳисси шавқу завқи наврасону ҷавонон бобати дӯст доштани китоб ва китобхонӣ накши муҳим дорад.

Омили сеюм-ин муҳит, (ҷомеа) мебошад. Бояд гуфт, ки падару модар, омӯзгорон бояд ҳамеша мавриди назар дошта бошанд, ки наврасон ва ҷавононе, ки дар онҳо завқи баланди китобхони дида мешаванд, берун аз доираи фаъолияти онҳо ҳамеша таҳти назар бошанд. Ҳар чӣ бештар онҳоро ба китобхонаҳои муассисави ва берун аз он ҷалб намоянд.

Яъне эҳсоси аллакай ташакулёфтаи онҳо дар самти китобу мутолиаи китоб коста нашавад. То тавонанд онҳоро  дар ҳамон фазое нигоҳ доранд, ки дар он таваҷҷуъ ба китоб бештар аст. (Китобхонаҳо, чорабиниҳо, мизҳои мудаввар, озмунҳо, хонишҳои бадеи ва дигар чорабиниҳо)

Агар мо наврасону ҷавононро дар доираи таъсири омилҳои зикршуда фаро гирифта тавонем, замина барои мувафаққияти мост.

Боиси хурсандист, ки дар Тоҷикистони соҳибистиқлол-кишвари азизи мо, тайи солҳои охир, таваҷҷуҳ ҷиҳати ҷалби наврасону ҷавонон ба китобхони афзоиш меёбад.

Дар ин самт мо бояд нақши бузурги Пешвои миллат, муҳтарм Эмомалӣ Раҳмонро арзёбӣ кунем.

Сиёсати маърифатпарваронаи ин шахси дурандеш, тадбирҳои мушаххаси роҳбари оқилу доно тавонист, ки дар самти ҷалби наврасону ҷавонони кишвар бобати дуст доштани китоб ва китобхони такони бузург бубахшад. Маҳз аз таваҷуси хоссаи Пешвои муаззами миллат, имрӯз дар кишвари азизамон озмунҳои сатҳи Ҷумҳуриявӣ; “Тоҷикистон ватани азизи ман”, “Илм фурӯғи маърифат”, “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст”, “Тоҷикон оинаи таърихи миллат” роҳандози шудаанд, ки аллакай натиҷаҳои мусбати ин озмунҳо хеле назаррас мебошанд.

Бояд гуфт, ки тавассути ин озмунҳо теъдоди бузурги наврасону ҷавонони кишвар ба китобу дониш ҷалб карда шудаанд.

Аз ҷумла: чуноне, ки Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни ироаи Паём ба МОҶТ аз 28.12.2024 қайд карданд.

Дар давоми 6 сол дар озмуни “Тоҷикистон –Ватани азизи ман” 21 ҳазор 500 нафар иштирок карда, 500нафари онҳо сазовори ҷойҳои 1,2,3 шуданд.

Дар озмунҳои дигар то имрӯз 2 млн 60 ҳазор иштирок доштанд, ки аксарашон наврасону ҷавонон мебошанд, қариб 1000 нафар соҳиби шоҳҷоиза, ҷойҳои намунавӣ ва ҷоизаҳои пули гаштанд.

Дар ҳақиқат ин озмунҳои сатҳи Ҷумҳуриявӣ дар баробари ҳама паҳлуҳои мусбиаш тавонист, ки истеъдодҳои навро ба аҳли ҷомеа муаррифӣ кунад.

Дар воқеъ тавасути ҳама тадбирҳои амалишуда, сатҳи маърифати мардуми кишвар сол то сол боло рафта, миллати тоҷик-миллати соҳиби таъриху фарҳангӣ қадима будан, инчунин меросбари воқеии аҷдодони соҳибфарҳангӣ худро ба ҷаҳониён муаррифи хоҳанд кард.

 

 

 

К. Абдураҳмонов.

Омӯзгори кафедраи «Фанҳои гуманитарӣ»