ТИББИ МУОСИР ВА РУШДИ ОН ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

          “Ҳифзи тандурустии аҳолӣ яке аз самтҳои афзалиятноки сиёсати иҷтимоии давлат ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад”.

 

                                                                            Эмомалӣ Раҳмон

Соҳаи тандурустӣ яке аз самтҳои асосии сиёсати иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шумор рафта, тайи солҳои охир, ҷумҳурӣ ба рушди низоми тандурустӣ таваҷҷуҳи хоса зоҳир менамояд, ки дар натиҷа соҳаи тиби кишвар ба марҳилаи нав ворид гаридда, хизматрасониҳои тиббӣ пайваста навсозӣ ва дар ҳоли рушд аст.

Бояд гуфт, ки яке аз афзалиятҳои ислоҳоти тиббии Тоҷикистон, таҳкими пешгирии бемориҳо ва рушди табобати аввалия мебошад. Бо мақсади беҳтар кардани сатҳи хизматрасониҳо, дар шаҳрру навоҳии кишвар марказҳои саломатӣ ва клиникаҳои оилавӣ таъсис дода шудаанд.

Тавре Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни яке аз суханрониҳои хеш иброз намуданд, “дар давлати соҳибистиқлоли мо саломатии мардум бойигарии давлат ва ҷузъи таркибии ҳадафҳои стратегии он дониста шудааст”.

Инчунин соҳаи тиб дар кишвар тадриҷан бо технологияи муосир муҷаҳҳаз гардонида шуда  мешавад. Дар якчанд муассисаҳои тиббӣ таҷҳизоти навтарин барои ташхис ва табобат, аз ҷумла таҷҳизоти рентгенӣ, томографияи компютерӣ (КТ), ва дастгоҳҳои УЗИ васл шудаанд. Ин раванд на танҳо ба ташхиси бемориҳо суръат бахшид, балки сатҳи дақиқият ва сифати табобатро низ дар кишвар беҳтар гардонид.

Ҳамчунин, Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташкилотҳои байналмилалӣ, ба монанди Созмони Ҷаҳонии Тандурустӣ (WHO), UNICEF, ва Бонки Ҷаҳонӣ ҳамкорӣ намуда, дар барномаҳои мубориза бо бемориҳои сироятӣ ва таҳкими хизматрасонии тиббии кӯдакон ва модарон нақши муҳим дорад. Зимнан ин лоиҳаҳо барои бартараф намудани бемориҳои сил, ВИЧ/СПИД, ва воксиназании кӯдакон бо дастгирии ин шарикон амалӣ мешаванд.

Агар ба таҳлилҳои оморӣ аз замони ба даст овардани Истиқлоли давлатӣ назар андозем, агар соли 1991 дар кишвари мо ҳамагӣ 2862 муассисаи соҳаи тандурустӣ фаъолият дошт. Ҳоло бо дастгириҳои ҳамаҷонибаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ — Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмоали Раҳмон дар ҳудуди 33 сол ин шумора ба 5116 зиёд гардидааст.

Бо боварии комил метавон гуфт, ки соҳаи тандурустии кишвар дар зарфи 33 соли соҳибистиқлолӣ ба муваффақиятҳои назаррас ноил гардида, сатҳу сифати хизматрасонӣ ба беморон нисбат ба солҳои қаблӣ ба маротиб боло рафтааст.

Бо вуҷуди пешрафтҳо, низоми тандурустӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамзамон аз мушкилҳо орӣ нест ва онро метавон ба чанд қисмат тақсимбандӣ намуд.

Аз ҷумла, норасоии кадрҳои баландихтисос, ки эҳтиёҷ ба табибон ва мутахассисони ботаҷриба, хусусан дар минтақаҳои   дурдасти кившар ба назар мерасад.

Сармоягузории нокофӣ дар соҳаи тандурустии кишвар низ дигар мушкили ин соҳа ба шумор меравад.

Инчунин вуҷуди бемориҳои сироятӣ ва ғайрисироятӣ, ки  гарчанде барномаҳои давлатӣ амал мекунанд, аммо ҳамоно мушкилоти бемориҳои сил, диабет ва фишорбаландӣ дар кишвар  нигаронкунанда аст.

Барои ҳалли ин мушкилиҳо, ҳукумати кишвар  чораандешӣ  мекунад, аз ҷумла зиёд намудани теъдоди донишҷӯёни ихтисоси тиббӣ ва ҷалби табибон ба такмили ихтисос дар дохил ва хориҷи кишвар, яке аз роҳҳои ҳал дониста мешавад.

Дар даврони соҳибистиқлолӣ, соҳаи тандурустӣ бо мушкилоти гуногун рӯ ба рӯ буд, аммо бо гузашти вақт ислоҳотҳои ҷиддие барои беҳтар намудани вазъи хизматрасониҳои тиббӣ амалӣ гардиданд. Аз ҷумла, қабули барномаҳои давлатӣ ва стратегияҳо нишон медиҳад, ки Ҳукумати кишвар барои беҳтар кардани шароити тиббӣ ва таъмини дастрасии сокинон ба хизматрасониҳо аҳамияти хоса зоҳир менамояд.

Аз ҷумла, дар замони соҳибистиқлолӣ чандин стратегияҳо дар ин самт Стратегияи миллии солимии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2010-2020, Стратегия оид ба ғизо ва фаъолияти ҷисмонӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2015-2024, Стратегияи ҳифзи солимии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030, Стратегияи миллии рушд то соли 2030, Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон, Стратегияи миллии солимии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва барномаҳои миллию давлати ба монанди

Барномаи пешгирии норасоии микронутриентҳо ва бемориҳои вобаста ба он дар байни аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2022-2027, Барномаи миллӣ оид ба муқовимат ба эпидемияи вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025, Барномаи миллии ҳимояи аҳолӣ аз бемории сил дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025 ва дигар барномаҳо ба рушди соҳаи тиби кишвар равона гардидаанд.

Ҳадафи асосии Стратегияи ҳифзи солимии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030, таъмин намудани хизматрасониҳои тиббии босифат ва дастрас барои тамоми қишрҳои аҳолӣ мебошад.

Рақамисозии низоми тандурустӣ ва ворид намудани технологияҳои телетиб низ яке аз афзалиятҳои рушди ояндаи соҳаи тиб ба ҳисоб меравад, ки боиси роҳаттар кардани дастрасӣ ба табибон, хусусан дар минтақаҳои дурдаст, хоҳад шуд.

Бояд тазаккур дод, ки тиби муосир дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар роҳи рушд ва ислоҳот қарор дорад. Бо вуҷуди баъзе мушкилот, дастовардҳои назаррас дар соҳа, аз ҷумла ворид намудани технологияҳои нав, рушди ҳамкории байналмилалӣ ва беҳтар кардани инфрасохтори тиббӣ, нишон медиҳанд, ки низоми тандурустии кишвар ба сӯи ояндаи беҳтар равона аст.

Омода намудани мутахассисони баландихтисос яке аз самтҳои афзалиятноки сиёсати тандурустии кишвар ба ҳисоб меравад. Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино ва чандин коллеҷҳои тиббӣ солона садҳо табибон ва кормандони соҳаи тибро омода месозанд.  Ҳамчунин, бо ҳамкории кишварҳои хориҷӣ, табибони тоҷик дар марказҳои илмии пешрафта такмили ихтисос мегузаранд, ки ояндаи тиби Тоҷикистонро метавон рӯшан арзёбӣ намуд.

Таъмини солимии аҳолӣ ва хизматрасониҳои дастрас яке аз самтҳои афзалиятноки сиёсати давлатӣ боқӣ мемонад, ки рушди минбаъдаи ин соҳаи ҳаётан муҳимро таъмин хоҳад кард.

Абдураҳмонова Ҳ.Ҷ.,

омӯзгори фанни тибби шарқи МДТ “Коллеҷи тиббии ш. Кӯлоб ба номи Раҳмонзода Раҳматулло Азиз”